امروزه با پیشرفت دانش و فناوری، پرتودهی صنعتی بهعنوان یکی از روشهای کارآمد در زمینه ارتقای کیفیت تولیدات پلیمری، مواد غذایی، پزشکی، حفظ منابع زیست محیطی، میکروبزدایی و دفع آفات محصولات کشاورزی مورد استفاده کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. همچنین بهرهگیری از روشهای پرتودهی صنعتی بهعنوان جایگزین روشهای شیمیایی و گرمایی، کاهش قابل توجهی در هزینههای تولید و تأمین انرژی به دنبال خواهد داشت. گسترش روز افزون نیاز کشور به باریکههای پرتوزا در زمینههای صنعتی، کشاورزی ، پزشکی و غیره، سبب افزایش نیاز به مولدهای پرتو در داخل کشور شده است. لذا دستیابی به این فناوری برای کشور بسیار حائز اهمیت است.
شتابدهندههای ذرات به عنوان مهمترین ترین مولدهای پرتو، دستگاهی (خطی یا دایروی) هستند که برای افزایش سرعت (انرژی) ذرات باردار و هدایت آنها جهت برخورد با یک هدف یا با یکدیگر، از میدانهای الکتریکی و مغناطیسی استفاده میکنند. شتابدهندههای ذرات از جمله پرکاربرد ترین مولدهای پرتو به ویژه برای کاربردهای پرتودهی صنعتی هستند که زیرسیستمهای مختلفی دارند و هریک از این زیرسیستمها به تنهایی شامل فناوری خاص خود میباشند، همچنین هر یک از زیر سیستمها میتواند در فناوریها یا صنایع دیگر نیز کاربرد داشته باشد.
هدف از برگزاری رویدای فرصت فناوری هستهای، شناسایی فرصتها در حوزهی زیر سیستمهای شتابدهی ذرات میباشد. شتابدهندههای ذرات از جمله پرکاربرد ترین مولدهای پرتو به ویژه برای کاربردهای پرتودهی صنعتی هستند که زیرسیستمهای مختلفی دارند و هریک از این زیرسیستمها به تنهایی شامل فناوری خاص خود میباشند، همچنین هر یک از زیر سیستمها میتواند در فناوریها یا صنایع دیگر نیز کاربرد داشته باشد. برای مثال زیر سیستم مولد RF شتابدهندههای خطی علاوه بر کاربرد در حوزه شتابدهنده، در صنعت دفاعی، صنعت مخابرات و حوزه گداخت کاربرد دارد. با توجه به مشکلات تهیه و خرید شتابدهندهها از خارج کشور، به خصوص شتابدهندههای توان بالا ، خودکفایی در طراحی و ساخت این شتابدهندهها و زیر سیستمهای آنها علاوه برتامین نیازهای بخشهای گوناگون کشور، به صورت قابل توجهی باعث ارز آوری و ذخیره ارز میشود. برای مثال ساخت یک نمونه از هرکدام از تجهیزات مطرح شده در رویداد حاضر، مجموعا باعث جلوگیری از خروج ارز از کشور به میزان بیش از 2 میلیون دلار می شود. همچنین تجهیزات مطرح شده در این رویداد برای اولین بار در نوع خود در ایران ساخته خواهند شد که این مساله باعث ارتقاء زیرساخت و توان فنی کشور جهت ساخت تجهیزات مشابه برای نیاز های گوناگون آینده کشور میشود.
به طور کلی، شتابدهندههای ذرات نهتنها در تحقیقات علمی، بلکه در صنعت و پزشکی نیز نقش مهمی دارد. با توجه به مشکلات تهیه و خرید شتابدهندهها از خارج کشور، به خصوص شتابدهندههای توان بالا ، خودکفایی در طراحی و ساخت این شتابدهندهها و زیر سیستمهای آنها علاوه برتامین نیازهای بخشهای گوناگون کشور، به صورت قابل توجهی باعث ارز آوری و ذخیره ارز میشود. از طرفی بسیاری از زیر سیستمهایی که در چالشهای رویداد مطرح شده، علاوه بر کاربرد در حوزه شتابدهندهها، در حوزهها و بخش های دیگر نیز کاربردهای فراوانی دارد. همچنین تهیه برخی از این زیر سیستم ها از خارج امکان پذیر نمیباشد و یا بسیار سخت است .در کنار این مسائل زیرساختهای ایجاد شده برای تولید این تجهیزات، برای ساخت نمونههای با کاربردها و مشخصات دیگر نیز قابل استفاده است که باعث رفع نیازهای کشور در صنایع گوناگون و همچنین خودکفایی در این زمینهها و حتی ارز آوری میشود.
رویداد فرصت هستهای با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران، تحت عنوان “رویداد ملی فرصت حوزه فناوری هستهای” در سه محور برگزار میشود :
- فناوری هستهای و صنایع الکترونیکی
- فناوری هستهای و صنایع مخابراتی
- تجهیزات پیشرفته و کاربرد هستهای
مسائل و چالشهای این رویداد شامل 7 مسئله هست که عبارت اند از :
- ساخت لامپ رادیو فرکانسی باند S با توان پالسی 15 مگاوات و توان متوسط 15 کیلو وات
- ساخت مدولاتور راه انداز لامپ کلایسترون با توان خروجی پالسی 25 مگاوات و توان متوسط 25 کیلو وات
- ساخت مولد رادیوفرکانسی 200 کیلو هرتز با توان 120 کیلو وات شامل ترانس افزاینده ولتاژ
- ساخت مولد رادیوفرکانسی 50 کیلو هرتز با توان 2 کیلو وات شامل ترانس افزاینده ولتاژ
- ساخت منبع تغذیه DC با ولتاژ 300 کیلوولت و توان 30 کیلووات باریپل ولتاژ نیم درصد
- ساخت تیوب شتاب دهی
- ساخت آندولاتور مناسب برای لیزرهای الکترون آزاد و چشمههای نور نسل سوم